Glokom (Göz Tansiyonu) Nedir? Belirtileri Nelerdir? Tedavisi Nasıldır?

Glokom, göz içindeki basıncın (göz içi basıncı) yükselmesi sonucu görme sinirinin hasar gördüğü bir göz hastalığıdır. Glokom, dünya çapında körlüğün en yaygın ikinci nedenidir. Glokom, genellikle belirti vermeden ilerleyen bir hastalıktır. Bu nedenle, glokomu erken teşhis etmek ve tedavi etmek zor olabilir. Glokomun erken belirtileri arasında bulanık görme, ışık etrafında halüsinasyonlar ve görme alanının daralması yer alabilir.

Glokom nedir?

Göz içi basıncın yükselmesi sonucu göz sinir hasarı ile karakterize hastalıktır. ‘’Göz tansiyonu’’ veya ‘’Karasu hastalığı’’ olarak ta bilinmektedir.

Glokom nasıl gelişir?

Göz içinde aköz sıvı olarak bilinen bir sıvının sürekli sirkülasyonu vardır. Normal şartlarda bu sıvı trabeküler ağ dediğimiz yollarla gözü terk eder. Bu drenaj sisteminde yaşanan sorun (genellikle tıkanma sonucu) nedeniyle aköz sıvının gözden dışarı çıkması zorlaşmakta ve göz içinde basıncın yükselmesine neden olmaktadır. Artan göz içi basınç gözün arkasındaki retinaya bası uygular, retinaya bağlı görme sinirinin hasarına ve görme alan kaybına neden olur. Bu hasar sinirde geri dönüşümsüz olarak kalmaktadır.

Normal göz basıncı değerleri kaçtır?

Normal göz içi basınç 6 – 21 mm Hg değerleri arasındadır. Gün içinde bu basınç değerleri değişebilir.

Glokomda göz basınç değerleri nedir?

Göz basıncı bireye göre değişmektedir. Genelde glokomda göz içi basınç 22 mm Hg’nin üzerinde olmaktadır. Gün içinde normal basınç değerinin 5 mm Hg daha yüksek olması glokom düşündürür.

Bazı bireylerde göz içi basınç normal değerler aralığında olsa bile glokom kliniği ortaya çıkabilir. Bu durum normal tansiyonlu glokom olarak bilinir. 

Bazı bireylerde ise göz içi basınç normal değerlerin üzerinde seyreder (22 – 26 mm Hg), ama glokom kliniği görülmez. Bu durum ise oküler hipertansiyon olarak isimlendirilir.

Glokom için risk faktörleri nelerdir?

Glokom için risk faktörleri şunlardır:

• Yaş: Glokom riski yaşla birlikte artar.
• Aile öyküsü: Ailesinde glokom öyküsü olan kişilerde glokom riski daha yüksektir.
• Hipertansiyon: Hipertansiyon, göz içi basıncını artırabilir.
• Diyabet: Diyabet, göz sinirinin hasar görmesine neden olabilir.
• Travma: Göz yaralanmaları glokoma neden olabilir.
• Sigara kullanımı
• Miyopi (uzağı görmede bozukluk): Miyop kişilerde glokom riski daha yüksektir.
• Hipermetropi (yakın görmede bozukluk)
• Ailede glokom hikayesinin olması
• Uzun dönem herhangi bir nedene bağlı kortizon tedavi hikayesinin olması

Glokom tipleri hangileridir?

Yaşa göre sınıflandırma ;

• Konjenital – doğumsal olarak ortaya çıkar
• İnfantil – 2 yaş altında olan bireyler
• Juvenil – 2 – 34 yaş aralığında ortaya çıkan glokom
• Erişkin – 34 yaşın üzerinde ortaya çıkan glokom
• Oluşum mekanizmasına göre ;
•  
• Açık açılı glokom: Göz içi sıvısının dışarı akışında bir tıkanıklık yoktur, ancak bu sıvının üretilme hızı gözden dışarı akmasından daha fazladır. Bu, göz içi basıncının yükselmesine neden olur. Açık açılı glokom en sık görülen tiptir. Aköz sıvının drenajını sağlayan trabeküler ağlarda tıkanma sonucu ortaya çıkar.
• Kapalı açılı glokom: Bu, daha az yaygın bir glokom türüdür. Göz içi sıvısının dışarı akışında bir tıkanıklık vardır. Bu, göz içi basıncının hızla yükselmesine neden olabilir.
• Anormal açılı glokom: Bu, daha az yaygın bir glokom türüdür. Göz içi sıvısının dışarı akışında bir tıkanıklık yoktur, ancak göz içi basıncı yine de yükselir. Bu, göz sinirinin hasar görmesi için yeterlidir. Dar açılı glokom veya açı kapanması glokomunda (glokom krizi) trabeküler drenajda sorun olmaz. Gözbebeğinin genişleyerek irisin drenaj açısının üstünü örterek sıvının göz içinde sıkışmasına neden olmaktadır. Bu tipte göz içi basınç açık açılı glokoma göre çok daha yüksek değerlerde seyreder. Bu durum göz bebeğini felç eder. Gözler çok ağrılı olur. 50 mm Hg’nin üzerine çıkan basınç durumlarında glokom krizi ortaya çıkar. Bu kriz acil müdahale gerektirmektedir.

Glokom krizinde ne yapılır?

Diazomid ve mannitol ile acil tedavi başlanır ve göz bebekleri küçültülür. İlaç tedavisi ile kriz çözülürse, hastaya lazer tedavisi ile iridotomi uygulanır. Eğer bu tedavilere cevap alınamazsa glokom cerrahisi uygulanır. 

Glokomun belirtileri nedir?

Hastalığın erken dönemlerinde maalesef özellikli bir bulgu yoktur. Belirti ve bular hastalığın ilerleyen süreçlerinde sıklıkla görülmektedir.

• Göz çevresi ve baş ağrısı
• Görme bulanıklığı, ışıkların etrafında halkaların görülmesi
• Gözde sertlik hissinin olması
• Ağrılı kırmızı göz – glokomun bir türü olan ‘’açı kapanması glokomu’’ hipermetrop kırma kusuruna sahip kişilerde görülmektedir.
• İri gözlerde – doğumsal glokom hastalarında görülmektedir.

Glokom tanısı nasıl konulur?

Dikkatli bir şekilde göz muayenesi yapılır.

• Tonometre denilen aletle göz içi basınç ölçülür.
• Göz dibi muayenesi ile görme sinirinde çukurluk artışı değerlendirilir.
• Görme alan muayenesi ile çevresel görmede hasarın varlığı araştırılır.
• Görme sinirinde hasarın olup olmadığı tomografik incelemelerle değerlendirilir.

Glokom tedavisi nedir?

Glokom tedavisi, göz içi basıncını düşürmeyi amaçlar. Tedavi seçenekleri şunlardır:

• Göz damlaları: Göz damlaları, göz içi sıvısının üretilmesini azaltmaya veya dışarı akışını artırmaya yardımcı olabilir.
• İlaçlar: Tabletler veya enjeksiyonlar, göz içi basıncını düşürmeye yardımcı olabilir.
• Cerrahi: Cerrahi, göz içi sıvısının akışını iyileştirmeye yardımcı olabilir.

Glokom için erken teşhis ve tedavi önemlidir. Glokom tedavisi, görme kaybının ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir.

Tedavinin amacı öncelikle mevcut kalan görmenin korunmasıdır. Çünkü tedavi ile hastalık tamamen iyileştirilemez.

• Göz damlaları – günlük ve düzenli şekilde ilaç kullanımı zorunludur. İlaçlar göz içi basıncın düşmesini hedefler ve aköz sıvı üretimi veya akımı üzerine etki göstermektedir. İlaçların yan etkilerine dikkat edilmeli, görüldüğü takdirde doktora başvuru yapılması gerekmektedir.
• Lazer cerrahisi – lazer tedavisi açık açılı glokomda trabeküloplasti (göz içindeki kanalların açıklığının sağlanması), açı kapanması glokomunda (dar açılı glokom olarak ta bilinir)iridotomi (iris dokusunda delik açılması) uygulanmaktadır.
• Cerrahi girişimler – trabekülektomi. Bu cerrahi işlem çok ince aletlerle uygulanmaktadır. Cerrahi işlem ile gözde üretilen aköz sıvının gözden dışarı akımı için yeni bir kanal oluşturulur.

Glokomun riskleri nedir?

• Görme sinirinin hasarı
• Görme kaybı ve körlük

Bu risklerden dolayı hastanın doktor tarafından yakın takibi gerekmektedir.

Glokom tamamen iyileşir mi?

Glokom tanısı alan hastalarda artık görme sinir hasarı ve görme alan kaybı vardır. Geri dönüşümsüz hasar, sinir hücrelerinin kendini yenileme özelliğinin olmamasından kaynaklanmaktadır. Tedavi ile hasarın ilerlemesi önlenebilir.