Mesane Kanseri Belirtileri, Tanı ve Tedavisi

Mesane kanseri ile mesane tümörü aslında aynı durumu ifade eder. İdrar kesesinden köken alan bir kanser türüdür. Mesane, idrar torbası ya da kesesi olarak da bilinir. Kaslardan oluşan kese şeklinde bir organdır. Böbreklerden gelen idrar kanalları (üreter) mesaneye açılırlar. Böbreklerin kanı süzmesiyle oluşan idrar, idrar kanallarıyla mesaneye taşınır ve burada depolanır. Depolanan idrar, daha sonra işeme yoluyla vücuttan atılır. İdrar yaparken mesaneyi oluşturan kaslar kasılarak içeride depolanan idrarın dışarı atılmasını sağlar.

Mesane Kanserinin Nedenleri

Mesane kanserinin neden oluştuğu tam olarak belli değildir. Mesane kanseri, mesanedeki bazı hücrelerin kontrolsüz bir şekilde bölünüp çoğalması sonucu oluşur. Mesanenin iç tabakasındaki hücreler, bazı nedenlerden dolayı çoğalmaya başlar. Normal hücrelerden farklı olarak, bu hücreler kontrolsüz bir şekilde büyür ve sağlıklı hücreler gibi ölmez. Sürekli çoğalan kanser hücreleri daha sonra sağlıklı hücreleri de istila etmeye başlar. Anormal çoğalan bu kanser hücreleri, bir araya gelerek mesane kanserini oluşturur.

Mesane Kanserinin Türleri

Mesane kanserinin büyük çoğunluğunu (% 95), ürotelyal karsinom adı verilen bir tür oluşturur. Ürotelyum, mesanenin içini döşeyen hücre tabakasının adıdır. Mesane kanseri bu tabakadaki hücrelerden kaynaklanır. Eğer kanser hücreleri sadece bu tabakada mevcutsa, kası tutmayan (yüzeysel) mesane tümörü adını alır. Şayet, kanser hücreleri bu tabakayı aştıysa ve mesane duvarını oluşturan kas tabakasına ulaştıysa, kası tutan (derin) mesane tümörü adını alır. Kanser mesane kas tabakasını da aşarak, mesanenin dışına çıkarak prostat, üretra, vajina gibi komşu organlara yayılabilir. Buna ise lokal ileri mesane tümörü denir.  Eğer kanser hücreleri mesaneden uzak bölgelerdeki organlara sıçramışsa buna da  metastatik mesane kanseri denmektedir. 

Mesane Kanseri İçin Risk Faktörleri

Yapılan araştırmalar sonucunda mesanede kanser için birkaç risk faktörünün olduğu görülmüştür. Bu risk faktörlerinden bir veya birkaç tanesini taşıyor olmak kişide illa ki mesane kanseri görüleceği anlamına gelmez. Mesane tümörü için bilinen ve kişinin kontrol edemeyeceği risk faktörleri arasında yaş, erkek cinsiyet ve etnik köken bulunmaktadır. Kişinin kendisinin kontrol edilebileceği risk faktörleri de vardır. Bunlar sigara ve tütün kullanımıdır. Sigara içmeyenlerde, sigara içenlere göre mesane kanseri görülme sıklığı yaklaşık üç kat daha azdır. İşi gereği zararlı kimyasal maddelere maruz kalmak da bir risk faktörüdür. İçme sularında arsenik veya aşırı klor olması mesane tümörü riskini artırabilir.

Mesane Kanseri Belirtileri

İdrarda kan görülmesi: Mesane kanseri hastalarının % 80 ile % 90’ında idrarda kan görülür. İdrarda kan, bazen mesane kanserinin tek belirtisi olabilir.

İdrar şikayetleri: Mesane kanserinde bir diğer belirti normalden daha sık idrara çıkma ihtiyacıdır. Ayrıca idrar yaparken veya sonrasında ağrı veya yanma hissi, acil idrara çıkma ihtiyacı ve idrara çıkma zorluğu bulunmaktadır.

Mesane Kanseri Tanısı

Mesane kanserinin tanısında kullanılan tetkikler şunlardır;

• Hastanın şikayetlerinin dinlenmesi,
• Hastanın muayene edilmesi
• İdrar tahlili (idrarda kan görülmesi)
• Sistoskopi (idrar kesesinin içine bakmak)
• Mesane biyopsisi (Şüpheli alandan doku alınıp incelenmesi)
• Mesane ultrasonu

Mesane Kanseri Tedavisi

Mesane kanserinde tedavi, hastalığın evresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir. Tedavi seçenekleri şunlardır;

Kapalı Ameliyat (TUR Mesane)

İdrar kanalından yani doğal yoldan özel bir alet ile idrar kesesine girilerek, elektrikli bir tel aracılığıyla kanser dokusunun kesilerek temizlenmesidir. Bu ameliyat sırasında çıkarılan parçalar, incelenmek için patoloji laboratuarına gönderilir. Bu inceleme sonucuna göre, eğer kanser kas tabakasını tutmadıysa, kanserin tekrarlamasını önlemek için, mesane içine 6 hafta boyunca, haftada bir olmak üzere verem mikrobu (BCG) ya da Mitomycin-C gibi ilaçlar verilir. 

Mesanenin Alınması (Sistektomi)

Sistektomi, idrar kesesinin ameliyatla alınmasıdır. Radikal sistektomi, bu gün için mesane kasını tutan mesane kanserinin tedavisinde en iyi tedavidir. Bazen mesane kanseri, kası tutmasa da, eğer mesaneyi dolduracak kadar çoksa, yine radikal sistektomi uygulanır. Sistektomide, kanser dokusuyla beraber, tüm mesane, mesanenin etrafındaki yağ tabakası, böbreklerden mesaneye gelen idrar kanallarının uç kısımları da çıkarılır. Erkeklerde, prostat, meni kesesi ve bazen üretra adı verilen idrar kanalı tümüyle çıkartılır. Kadınlarda ise rahim, yumurtalık tüpleri, yumurtalıklar ve vajina tamamen ya da bir kısmı olmak üzere çıkarılır.

Lenf Bezlerinin Alınması

Radikal sistektomi ameliyatında, leğen boşluğunda bulunan ve idrar kesesiyle bağlantısı olan lenf bezeleri de çıkarılır. Bu işleme pelvik lenf nodu diseksiyonu denir. Burada amaç, kanserin yayılmış olabileceği lenf bezlerini temizlemektir.

Yapay Mesane

Mesane çıkarıldıktan sonra bağırsaktan mesane yapılmasıdır.  Yapay mesane dendiğinde, bağırsaklardan yapılmış olan yeni mesane anlaşılır. Yeni mesane, ortotopik mesane veya neobadder gibi isimlerle de bilinir.  Yapay mesane için bağırsaktan alınan parça kullanılır. Alınan bağırsak parçası, bir kese haline dönüştürülür. Buna yapay mesane denir. Böbreklerden mesaneye idrar taşıyan kanallar, bu yeni oluşturulan bağırsak mesaneye bağlanır. Böylece idrar bağırsaktan oluşturulan bu yeni mesanede birikir. Yeni mesanenin bir ucu da idrar kanalına bağlanır. Bazı hastalar, yeni mesanedeki idrarı boşaltmakta güçlük çekebilir. Bu hastalar, belirli aralıklarla idrar sondası ile yeni mesanede biriken idrarı boşaltır.

Radyoterapi (Radyasyon, Işın Tedavisi) 

Radyoterapi, X ışınları ile mesanedeki kanser hücrelerinin öldürülmesidir. Işın tedavisinde ışın, ya vücudun dışındaki ya da içindeki bir kaynaktan verilir. Dışarıdan uygulanan ışın tedavisinde, vücudun dışında bulunan bir radyasyon cihazından mesanenin olduğu bölgeye ışınlar gönderilir. İçeriden uygulana ışın tedavisinde ise, iğne ya da çekirdekçiklere yüklenmiş olan radyoaktif maddeler, kanser dokusu içine ya da yakınındaki bir yere yerleştirilir.

Kemoterapi (İlaç Tedavisi)

Kemoterapi, bazı ilaçlar kullanılarak kanser hücresinin öldürülmesi ya da çoğalmalarının durdurulması işlemidir. Bu ilaçlara kemoterapi ilaçları denir. Kemoterapi ilaçları, ağız yoluyla ya da iğne ile damar yolundan verilir. Verilen ilaçlar tüm vücuda yayılır. Kanser dokusundaki kanser hücrelerine de ulaşarak etkisini gösterir. Buna sistemik kemoterapi denir. Bazen ilaçlar doğrudan kanserli hücrelerin bulunduğu organa ya da bölgeye verilir. Buna ise bölgesel kemoterapi denir.

İntravezikal Tedavi

Mesane kanserinde, TUR ameliyatı sırasında, mesane içinde gözle görülür tüm kanserli dokular tamamen kazınıp temizlenir. Hastalığın tekrar etmesini önlemek için, mesane içine belirli aralıklarla kemoterapi ya da immünoterapi ilaçları verilir. Böylece, eski kanser alanından ya da mesanenin başka bir yerinde, kanserin tekrardan oluşması ihtimali azalmış olur.