Diyet nedir?

Diyabet hastaları için diyet, kan şekerini dengede tutmak, sağlıklı bir kiloyu korumak ve diyabetle ilişkili olası komplikasyonları azaltmak amacıyla planlanır. Aşağıda genel bir diyet listesi sunulmaktadır. Ancak, diyetin bireysel ihtiyaçlara göre mutlaka bir diyetisyen veya doktor tarafından kişiye özel olarak hazırlanması gerekir.

Diyabet Hastaları İçin Genel Diyet Listesi

Sabah Kahvaltısı

• Tam tahıllı ekmek (1-2 dilim)
• Az yağlı beyaz peynir veya lor (30-50 gram)
• Zeytin (5-6 adet, az tuzlu)
• Haşlanmış yumurta (1 adet)
• Domates, salatalık, yeşillik (serbest)
• Şekersiz çay veya bitki çayı

Ara Öğün

• 1 avuç çiğ badem veya ceviz
• 1 porsiyon meyve (elma, armut, şeftali gibi düşük glisemik indeksli meyveler)

Öğle Yemeği

• Izgara tavuk, balık veya kırmızı et (120-150 gram)
• Bulgu pilavı veya tam tahıllı makarna (3-4 yemek kaşığı)
• Yoğurt veya ayran (1 kâse)
• Mevsim salatası (1 tatlı kaşığı zeytinyağı ile)

Ara Öğün

• Tam buğday ekmeği ile hazırlanmış peynirli veya lorlu tost
• Şekersiz bitki çayı veya ayran

Akşam Yemeği

• Izgara veya fırın balık/tavuk/et (120-150 gram)
• Sebze yemeği (az yağlı, zeytinyağlı hazırlanmış)
• Yoğurt veya cacık (1 kâse)
• Tam tahıllı ekmek (1 dilim)

Gece Ara Öğün

• 1 su bardağı süt (yarım yağlı veya laktozsuz)
• 1 küçük porsiyon meyve (kivi, çilek gibi)

Diyet İçin Öneriler

1. Karbonhidratları sınırlayın: Beyaz ekmek, pirinç, makarna yerine tam tahıllı versiyonlarını tercih edin.
2. Şekerden uzak durun: Tatlılar, şekerli içecekler ve hazır paketli ürünlerden kaçının.
3. Lif alımını artırın: Sebze, meyve, tam tahıllar ve baklagiller tüketin.
4. Düzenli öğünler: Kan şekeri kontrolü için öğünleri atlamayın ve düzenli yiyin.
5. Bol su için: Günlük en az 8 bardak su içmeye özen gösterin.

Bu diyet listesi genel bir öneridir. Diyabet türü (Tip 1 veya Tip 2), kullanılan ilaçlar ve bireysel sağlık durumuna göre değişiklik yapılabilir. Bir diyetisyenle görüşerek kişiye özel bir diyet planı oluşturulması gerekir.

Kaynak: https://diabetes.org/food-nutrition/food-and-blood-sugar/diabetes-superstar-foods

Ketojenik diyet, düşük karbonhidrat ve yüksek yağ alımına dayanan bir beslenme şeklidir. Temel amacı, vücudu karbonhidrat yerine yağları enerji kaynağı olarak kullanmaya teşvik ederek ketozis adı verilen bir metabolik duruma sokmaktır. Etkili bir ketojenik diyet listesi hazırlarken, makro besin oranlarına ve doğru gıda seçimine dikkat edilmelidir. 

Ketojenik Diyet Nedir?

Ketojenik diyet, vücudunuzu ketozis adı verilen metabolik bir duruma sokmak için tasarlanmış, çok düşük karbonhidratlı, yüksek yağlı bir diyettir. Normalde vücudunuz enerji için glikozu (karbonhidratlardan elde edilir) kullanır. Karbonhidrat alımını önemli ölçüde azalttığınızda, vücudunuz enerji için yağ yakmaya başlar ve ketonlar üretir.

Makro Besin Oranlarını Belirleyin

Ketojenik diyetin en önemli unsurlarından biri makro besin oranlarının doğru bir şekilde ayarlanmasıdır. Diyetin temel prensibi, karbonhidrat tüketimini minimum seviyeye indirerek vücudu enerji kaynağı olarak yağları kullanmaya yönlendirmektir. Ketojenik diyetin genel makro besin oranları, %70-75 yağ, %20-25 protein ve %5-10 karbonhidrattan oluşur. Bu oranları günlük kalori ihtiyacınıza uygun şekilde hesaplayarak beslenme planınızı oluşturabilirsiniz. Makro besin oranlarına dikkat etmek, ketozis durumunu sürdürebilmek için kritik öneme sahiptir.

Tüketilmesi Gereken Besinler

Ketojenik diyet için uygun besinleri seçmek, diyetin başarısında önemli bir adımdır. Diyet sırasında tüketilmesi gereken gıdalar arasında sağlıklı yağ kaynakları (zeytinyağı, tereyağı, avokado, hindistancevizi yağı), yağlı etler, balık çeşitleri, yumurta ve tam yağlı süt ürünleri yer alır. Ayrıca düşük karbonhidratlı sebzeler, özellikle brokoli, kabak, ıspanak ve karnabahar gibi yeşil yapraklı sebzeler, diyetin vazgeçilmez parçalarıdır. Kuruyemiş ve tohumlar da (ceviz, badem, chia tohumu) diyet listesine eklenebilir. Bu besinler, hem enerji sağlar hem de ketozis durumunu destekler.

Uzak Durulması Gereken Gıdalar

Ketojenik diyette, karbonhidrat oranı yüksek olan bazı gıdalardan uzak durmak gerekir. Tahıllar (ekmek, pirinç, makarna), nişastalı sebzeler (patates, mısır, havuç) ve şeker içeren her türlü yiyecek ve içecek diyetten çıkarılmalıdır. Bunun yanı sıra, karbonhidrat oranı yüksek olduğu için muz, üzüm ve portakal gibi meyveler de sınırlandırılmalıdır. Mercimek, nohut ve fasulye gibi baklagiller de yüksek karbonhidrat içeriği nedeniyle ketojenik diyette önerilmez. Bu gıdaları tüketmek, ketozis sürecini bozabilir ve yağ yakımını yavaşlatabilir.

Örnek Bir Ketojenik Diyet Günü

Ketojenik diyete uygun bir beslenme planı, gün boyunca enerjinizi yüksek tutarken ketozis sürecini destekler. Güne 2 haşlanmış yumurta, avokado dilimleri ve zeytinyağında sotelenmiş ıspanak ile başlayabilirsiniz. Ara öğünlerde bir avuç badem veya ceviz gibi sağlıklı atıştırmalıklar tercih edilebilir. Öğle yemeğinde ızgara somon, karnabahar püresi ve zeytinyağıyla hazırlanmış yeşil salata iyi bir seçenek olabilir. İkinci ara öğünde tam yağlı yoğurt üzerine chia tohumu ekleyerek tok kalabilirsiniz. Akşam yemeğinde ise yağda sotelenmiş tavuk göğsü, brokoli ve kabak gibi düşük karbonhidratlı sebzelerle doyurucu bir öğün hazırlayabilirsiniz.

Sıvı Tüketimi ve Destekler

Ketojenik diyet sırasında yeterli sıvı alımına dikkat edilmesi, hem ketozis sürecini destekler hem de vücudun su kaybını önler. Diyet boyunca günlük su tüketimini artırarak toksinlerin vücuttan atılmasını kolaylaştırabilirsiniz. Bunun yanında, siyah kahve ve yeşil çay gibi kalorisiz içecekler de enerji seviyenizi artırabilir. Elektrolit kaybını önlemek için tuz, magnezyum ve potasyum takviyeleri almak gerekebilir. Bu destekler, diyetin ilk günlerinde yaşanan baş ağrısı, yorgunluk gibi yan etkileri hafifletebilir.

Planlama ve Takip

Ketojenik diyette başarı için planlama ve takip büyük önem taşır. Diyet öncesinde bir beslenme uzmanı veya doktorla görüşerek ihtiyaçlarınıza uygun bir plan oluşturabilirsiniz. Ketojenik diyetin ketozis durumunu sürdürebilmek için düzenli takip edilmesi gereklidir. Ketozis durumunu doğrulamak için keto test çubukları kullanılabilir ve diyetin etkinliği izlenebilir. Uygun planlama ve dikkatli bir takip, ketojenik diyeti sürdürülebilir bir yaşam tarzı haline getirmenize yardımcı olur.

İzin Verilen ve Yasaklanan Besinler

Yenilebilecekler

• Et: Kırmızı et, tavuk, hindi, balık (somon, ton balığı, uskumru)
• Yumurta
• Sebzeler: Ispanak, brokoli, karnabahar, lahana, yeşil yapraklı sebzeler (nişastalı olmayanlar)
• Yağlar: Zeytinyağı, Hindistan cevizi yağı, avokado yağı
• Kuruyemişler ve tohumlar: Badem, ceviz, fındık, chia tohumu
• Süt ürünleri: Peynir, tereyağı, krema (tam yağlı)

Kaçınılması Gerekenler

• Şeker ve şekerli yiyecekler: Şeker, şekerleme, kek, pasta, meyve suyu
• Tahıllar: Ekmek, makarna, pirinç, mısır
• Baklagiller: Fasulye, nohut, mercimek (sınırlı miktarda)
• Meyveler: Muz, üzüm, mango gibi yüksek şekerli meyveler (sınırlı miktarda çilek, böğürtlen gibi meyveler tüketilebilir)
• Nişastalı sebzeler: Patates, mısır, bezelye
• İşlenmiş gıdalar: Paketli atıştırmalıklar, hazır yemekler

Örnek Ketojenik Diyet Listesi

Kahvaltı

• 2 yumurta ile yapılmış omlet (içine peynir, ıspanak, mantar ekleyebilirsiniz)
• Avokado dilimleri
• Şekersiz kahve veya çay

Öğle Yemeği

• Izgara somon
• Yeşil salata (zeytinyağı ve limon soslu)
• Brokoli

Akşam Yemeği

• Fırında tavuk göğsü
• Karnabahar püresi
• Yeşil fasulye

Ara Öğünler

• Badem veya ceviz
• Peynir
• Çilek veya böğürtlen (sınırlı miktarda)

Önemli Notlar

• Ketojenik diyet herkes için uygun olmayabilir. Diyabet, böbrek hastalığı veya yeme bozukluğu öykünüz varsa, bu diyeti denemeden önce doktorunuza danışın.
• Ketojenik diyete başlarken "keto gribi" adı verilen baş ağrısı, yorgunluk, bulantı gibi geçici yan etkiler yaşayabilirsiniz. Bu etkiler genellikle birkaç gün içinde geçer.
• Ketojenik diyet uzun vadeli olarak sürdürülebilir bir diyet olmayabilir. Diyetten çıktıktan sonra kilo alımı yaşanabilir.
• Ketojenik diyet hakkında daha fazla bilgi edinmek ve kişiselleştirilmiş bir diyet planı oluşturmak için bir diyetisyene danışmanız önerilir.

Sonuç

Ketojenik diyet, doğru planlandığında ve disiplinle uygulandığında hem kilo kaybı hem de metabolik sağlık üzerinde olumlu etkiler yaratabilir. Ancak bu diyetin bireye özgü bir süreç olduğunu unutmamak önemlidir. Sağlıklı yağlar, yeterli protein ve düşük karbonhidrat tüketimine dayanan bu yaklaşım, enerji seviyelerini artırırken yağ yakımını teşvik eder. Diyet sırasında su tüketimine, elektrolit dengesine ve vücudun ihtiyaçlarına dikkat ederek olası yan etkilerden korunabilirsiniz. Ketojenik diyeti sürdürülebilir hale getirmek için bir uzmandan destek almak ve vücudunuzu dinlemek, uzun vadeli başarı için en iyi yoldur.

Kaynaklar:

1. https://www.dietdoctor.com/low-carb/keto/diet-plan
2. https://www.fammed.wisc.edu/wp-content/uploads/2023/02/15-gram-carb-per-meal-sample-menu.pdf