Kırık nedir?

Kırık belirtileri şunlardır;

• Hareket ile artan ağrı
• Kırığın olduğu bölgede şişme (ödem)
• Kırığın olduğu kemikte şekil bozukluğu 
• Kırığa bağlı morarma
• Kırığın olduğu bölgeyi hareket ettirememe

Kırık insanın yaşı kadar sürede kaynar doğru bir bilgi değildir. Kırığın kaynaması yani iyileşmesi çocuk yaşlarda daha hızlı olur.  Daha ileri yaşlarda kırığın kaynama süresi, kırık kemiğin türüne ve kırık tipine bağlı olarak değişir. Genel olarak kaynama süresi 3 haftadır. Bazı büyük kemiklerde ise kaynama süresi 3-4 ay olabilir. 

Paça çorbası kırığı çabuk iyileştirir bilgisi doğru değildir. Hiç bir besin kırığın kaynamayı hızlandırmaz. Kaynamayı geciktiren bir besin de yoktur, fakat kötü ve sağlıksız beslenme kırık kaynamasını olumsuz yönde etkiler. 

Balık yemek kırıkta kaynamayı geciktirmez. Aslında hiç bir besin kırığın kaynamasını ne iyileştirir ne de geciktirir. Kemik kırığınında kaynamayı olumsuz yönde etkileyen tek neden sigara kullanımıdır.. 

Omuz çıkığının beliritleri şunlardır; 

● Kol hareket ettirilemez.

● Kol hareket ettirilince çok şiddetli bir ağrı olur.

● Omuzda şekil bozukuluğu oluşur. Omzun yuvarlak görünümü, yerini köşeli bir görünüme bırakır.

● Omuzda şişlik

● Omuz ekleminde morarma

Kırık veya çıkık durumunda hemen 112 veya yerel acil numarasını aramak gerekir. Bu süreçte kırık veya çıkık bölge hareket ettirilmemeli, kişi yatırılmalı ve bölgeye soğuk uygulama yapılmalıdır. Eğer kırık veya çıkık bölge açıkta ise, temiz bir bezle sarılmalı ve kanamanın durması sağlanmalıdır.

Kişinin hareketini kısıtlayan, sert bir şey (örneğin bir tahta, kitap vb.) kullanarak kırık veya çıkık bölge sabitlenmelidir. Bununla birlikte, kırık veya çıkık durumunda kesinlikle bölge hareket ettirilmemeli veya yeniden yerine oturtulmaya çalışılmamalıdır. Bu işlem uzman bir kişi tarafından yapılmalıdır. Kırık veya çıkık bölgeye yapılacak yanlış müdahaleler durumu daha da kötüleştirebilir.

Kırık sonrası kemiklerin iyileşme süresi birçok faktöre bağlıdır ve kişiden kişiye farklılık gösterebilir. İyileşme süresi, kırığın türü, yerleşimi, kemiklerin durumu, kişinin yaş, genel sağlık durumu, beslenme durumu ve tedaviye uyumu gibi faktörlerden etkilenir. Bununla birlikte, genel olarak kırık iyileşmesi aşağıdaki aşamalardan oluşur:

İnflamasyon aşaması: Kırık sonrası ilk birkaç gün içinde, vücutta inflamasyon süreci başlar. Bu aşamada, yaralanma bölgesinde şişlik, kızarıklık ve ağrı görülebilir. İnflamasyon süreci, yara iyileşmesi ve kemik iyileşmesi için gerekli olan iyileştirici hücrelerin ve kan damarlarının bölgeye yönlendirilmesini sağlar.

Tamir aşaması: İnflamasyon aşamasını takiben, kemiklerin iyileşmesi için tamir süreci başlar. Bu aşamada, kırık uçları arasında yeni kemik dokusu oluşmaya başlar. Oluşan yeni kemik dokusu kırık bölgesini doldurur ve kırığın kaynamasını sağlar. Tamir süreci genellikle birkaç hafta sürer.

Yeniden yapılanma aşaması: Tamir aşamasının ardından, iyileşen kemik dokusu zamanla güçlenir ve yeniden yapılanır. Yeniden yapılanma süreci haftalar, aylar hatta yıllar sürebilir. Kemik dokusu, normal sağlam kemik dokusuyla benzer özelliklere sahip hale gelir.

İyileşme süreci kişiden kişiye değişebilir ve bazı kırıkların iyileşmesi daha uzun sürebilir. Örneğin, karmaşık kırıklar, açık kırıklar veya kemik uçları arasındaki boşlukların fazla olduğu durumlar daha uzun sürebilir. Ayrıca, yaşlı bireylerin kemik iyileşmesi genellikle daha uzun sürebilir. İyileşme sürecini etkileyen faktörleri doktorunuzla görüşerek daha detaylı bilgi alabilirsiniz.

Çıkık, normalde birleşik olan iki kemik arasındaki eklem yüzeylerinin yerinden çıkması durumudur. Bu, eklem kapsülünün yırtılması veya zedelenmesi sonucu gerçekleşebilir. Çıkık genellikle travma, düşme veya aşırı zorlama sonucunda oluşur. Belirtileri arasında şiddetli ağrı, şişlik, deformite, hareket kısıtlılığı ve eklemde hissedilen anormal bir gevşeklik yer alır. Çıkıklar genellikle fiziksel muayene ve görüntüleme testleri ile teşhis edilir. Tedavi genellikle eklemi yerine oturtmayı içerir, bu işlem hekim tarafından yapılır. Ardından, eklemi sabitlemek ve iyileşmeyi desteklemek için alçı, atel veya diğer immobilizasyon yöntemleri kullanılabilir. Çıkıkların iyileşme süreci, çıkığın türüne, yerine ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir.

Kırık veya çıkık genellikle aşağıdaki yöntemlerle teşhis edilir:

Fiziksel muayene: Doktor, semptomları değerlendirmek için bölgeyi inceleyecek ve hareket yeteneğini kontrol edecektir. Şişlik, morarma, deformite veya hassasiyet gibi belirtiler incelenir.

Görüntüleme testleri: Röntgen, kırık veya çıkığın teşhisinde sıklıkla kullanılan bir görüntüleme yöntemidir. Röntgenler kemiklerin yapısını gösterir ve kırık veya çıkık varlığını ortaya çıkarır. Bazı durumlarda, BT taraması veya MRG gibi ileri görüntüleme testleri gerekebilir.

Anamnez: Hastanın yaşadığı travma veya olayla ilgili bilgileri, semptomların başlama süresi ve şiddeti gibi özellikler hakkında bilgi toplanır.

Bu teşhis yöntemleri genellikle kırıklar ve çıkıkların tanısını koymak için yeterlidir. Ancak bazı durumlarda, daha detaylı değerlendirme veya danışmanlık için uzman bir ortopedi hekimine başvurulması gerekebilir.

Kırık veya çıkık belirtileri aşağıdaki gibi olabilir:

Şiddetli ağrı: Kırık veya çıkık bölgesinde şiddetli ve sürekli ağrı hissi meydana gelir.

Şişlik ve morarma: Yaralanma bölgesinde şişlik ve morarma görülebilir. Bu, kan damarlarının hasar görmesi ve kanın doku içine sızmasıyla ilişkilidir.

Deformite veya anormal pozisyon: Kırık veya çıkık nedeniyle kemikler normal yerlerinden kayabilir ve bölgede deformite veya anormal bir pozisyon oluşabilir.

Hareket kısıtlılığı: Kırık veya çıkık, eklem hareketini engelleyebilir veya kısıtlayabilir. Bölgede hareket kabiliyetinde azalma veya ağrıyla birlikte hareket edememe görülebilir.

Hassasiyet ve dokunmaya karşı duyarlılık: Kırık veya çıkık bölgesi dokunulduğunda hassas olabilir. Yaralanma alanına uygulanan baskı veya dokunma ağrıya neden olabilir.

Bu belirtiler, kırık veya çıkığın şiddetine ve yerine bağlı olarak değişebilir. Ancak, yukarıdaki belirtilerden herhangi biri varsa, hemen bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir. Profesyonel bir teşhis ve tedavi için uzman bir sağlık ekibi tarafından değerlendirilmek gerekmektedir.